Prokrastynacja

Prokrastynacja, czyli odwlekanie, odkładanie na później. Nie należy mylić jej z lenistwem.

Z badań wynika, że większą tendencję do prokrastynacji mają osoby młodsze.
Prokrastynacja występuje, gdy chcemy coś zrobić, ale z jakiegoś powodu tego nie robimy
a następnie mamy wyrzuty sumienia, że tego nie zrobiliśmy. Lenistwo jest wtedy, gdy nie robimy czegoś, ponieważ nie chcemy tego robić.

Osoby z tendencją do prokrastynacji gorzej wykonują swoje zadania oraz funkcjonują
w dużym stresie. Mają mało czasu a dużo rzeczy do zrobienia. Jej skutki mogą być bardzo poważne. Przykłady prokrastynacji to np. odwlekanie wizyty u lekarza mimo objawów choroby, wypełnienie PITa 30 kwietnia, uczenie się do egzaminu noc przed nim. 

Prokrastynacja koreluje z impulsywnością, poczuciem własnej skuteczności, potrzebą osiągnięć oraz poczuciem własnej wartości. Jej przyczyną najczęściej jest lęk przed porażką. Prokrastynatorzy nie podejmują działań, ponieważ boją się niepowodzenia
w efekcie czego nie podejmują żadnych działań. Boją się podjęcia odpowiedzialności za swoje decyzje, chcą wszystko robić na 100% i nie dają sobie prawa do upadku.  

Prokrastynacja jest nawykiem, który dość trudno jest zmienić, dlatego wymaga to czasu. Osoby prokrastynujące przede wszystkim mają tendencję do dekoncentracji oraz podejmowania impulsywnych decyzji np. gdy chcemy się uczyć, ale jednocześnie mamy ochotę pooglądać telewizję i nie potrafimy zahamować impulsu włączenia telewizora.

Prokrastynatorzy nie uczą się na błędach, nie wyciągają wniosków i przez to cały czas popełniają te same. Jeśli chcemy walczyć z prokrastynacją należy przede wszystkim mieć świadomość co powoduje, że prokrastynujemy, co nas rozprasza, wiedząc to możemy kontrolować bodźce które nas dekoncentrują np. nie pisze w domu, ale w kawiarni.
Warto również uświadomić sobie jakie będą pozytywne konsekwencje naszych działań, co dzięki temu osiągniemy. Zmiana tego nawyku może być trudna i wymagająca, ale jest możliwa i może mieć kluczowy wpływ na jakość naszego życia. Poniżej przedstawię jeszcze kilka sposobów na walkę z prokrastynacją.

 

Sposoby na prokrastynację: 

1. Podziel swoje zadanie na kilka mniejszych i precyzyjnie je określ

Dzieląc zadanie na mniejsze nie będziesz przerażony wielkością zadania, będziesz konkretnie widział co masz zrobić oraz kiedy będziesz mógł określić, że zadanie jest gotowe i tym samym zmniejszysz ryzyko porażki.

2.   Określ czas 

Kiedy zaplanujesz mały deadline, będziesz działać systematycznie a zadanie cię nie przytłoczy. Jeśli zadanie jest dla ciebie naprawdę trudne lub po prostu nie lubisz go robić, spróbuj działać np. przez 15 min a następnie zrób przerwę i kolejne 15 min.

3. Bądź świadomy

Mając świadomość, kiedy prokrastynujesz, zauważasz te sytuacje szybciej jesteś w stanie jej zaradzić. Świadomość jest pierwszym krokiem do zmiany.  

4. Nagradzaj siebie 

Nagrody będą stanowiły motywację do podejmowania dalszych działań. 

5. Zaplanuj przerwy 

Przerwa to bardzo ważny element efektywnego działania. Gdy ustalasz przerwy, czas pracy i liczba zadań nie będzie cię przytłaczać. Podczas przerwy najlepiej wykonuj inną czynność niż ta nad którą pracujesz. Np. gdy pracujesz przy komputerze w przerwie idź na spacer, zrób obiad.

6. Odpowiedz na pytanie: Co będzie, jeśli tego nie wykonam i co właściwie oznacza dla mnie ta porażka?

7. Wielozadaniowość nie istnieje

Wielozadaniowość to mit, jesteśmy w stanie skupić się tylko na jednej rzeczy. Dwie czynności jednocześnie możemy wykonywać tylko wtedy, gdy jedną z nich wykonujemy automatycznie np. mycie zębów i robienie przysiadów. Mycie zębów jest czynnością automatyczną, na której nie musimy się skupiać. 

8. Zidentyfikuj najczęstsze wymówki  

Mając świadomość swoich wymówek możemy przygotować się na ich występowanie
i wiedzieć jak wtedy działać. Np. gdy mamy wymówkę ,,Jutro będę bardziej gotowy na to zadanie” to mimo wszystko rozpocznij pracę nad nim już dziś w małym zakresie, możesz nawet tylko je zacząć. 

9. Rozpraszacze

Jednym z największych rozpraszaczy jest telefon. Przeglądanie social mediów wcale nie powoduje, że odpoczywasz. Jedyne co robi to zabiera twój czas. Na czas pracy wyłącz telefon i tym samym pozbędziesz się największego dystraktora. 

10. Pierwszy krok

Zrobienie pierwszego kroku jest bardzo ważne, zadanie zostanie rozpoczęte a to zmotywuje cię do podjęcia kolejnych działań. 

Jeśli temat prokrastynacji jest ci bliski i chcesz jeszcze bardziej zwiększyć wiedzę na jej temat polecam książkę autorstwa Neil Fiore ,,Nawyk samodyscypliny. Zaprogramuj wewnętrznego stróża’’

Bibliografia:

wykład: Prokrastynacja, czyli „znów zostawiłem to na ostatnią chwilę” - dr Marek Wypych

Strefa Psyche Uniwersytetu SWPS, 21 sposobów na odwlekanie – jak skutecznie zabrać się do pracy? - Piotr Modzelewski

W.B